Sylwetka dziecka zaczyna się kształtować już w brzuchu mamy. W pierwszych 3-4 miesiącach życia płodu powstają zalążki układu kostnego. Czy będzie on dostatecznie mocny, zależy to od mamy malca. Jeśli dba o siebie, dba też o swoje nienarodzone dziecko. Od początku ciąży powinna więc: wypoczywać, gimnastykować się, dużo czasu spędzać na świeżym powietrzu, jadać warzywa, owoce, nabiał i ryby, bo w nich znajdują się korzystne dla rozwoju płodu witaminy oraz mikro- i makroelementy. Najważniejsze to kwas foliowy (np. folik), witamina D3, jod (np. feminatal) oraz wapń (np. calcium D3).
Do najczęstszych wad postawy należą:
Skrzywienia kręgosłupa – skolioza to boczne skrzywienie kręgosłupa. Powstaje, gdy dziecko najszybciej rośnie, zwykle między 6. a 24. miesiącem życia, następnie między 5. a 8. oraz 11. a 14. rokiem życia. Objawy: gdy patrzymy na plecy dziecka z tyłu, widzimy, że kręgosłup nie tworzy linii prostej, ale wykrzywia się w łuki. Najbardziej widocznym sygnałem skoliozy jest niesymetryczne ułożenie łopatek.
Plecy wklęsłe – kręgosłup jest wygięty do przodu na odcinku lędźwiowym. Objawy: patrząc na profil dziecka, zauważamy, że ma ono wklęsłe plecy i wystający brzuch.
Plecy okrągłe czyli nadmierne wygięcie kręgosłupa w tył na odcinku piersiowym. Objawy: dostrzegamy to, obserwując plecy lub profil dziecka. Kifoza to tzw. okrągłe plecy, a nawet garb.
Koślawość kolan to wada, której dziecko ma wyraźnie krzywe nogi, układają się one w kształcie „X” – choć kolana się ze sobą swobodnie stykają, kostki są od siebie oddalone. przy złączonych i wyprostowanych kolanach, między kostkami przyśrodkowymi tworzy się odstęp powyżej 4-5 cm. Płaskostopie to wada charakteryzującą się obniżeniem łuków wysklepiających stopy. Prawidłowo zbudowana stopa dotyka podłoża trzema punktami: pietą, głową pierwszej i głową piątej kości śródstopia. Między tymi punktami przebiegają główne łuki stopy: podłużny przyśrodkowy, podłużny boczny i poprzeczny przedni. Ich obniżenie prowadzi do płaskostopia. U małych dzieci płaskostopie jest fizjologią. Należy się martwić, jeśli dziecko „nie wyrosło” z niego do 4. roku życia jest wadą.
Korekcja wad postawy
PLECY OKRĄGŁE
Zalecenia: oglądanie telewizji przez kilkanaście minut z laską (gimnastyczną) trzymaną na plecach; słuchanie radia czy muzyki w pozycji leżącej na plecach z ramionami odwiedzionymi w bok i ugiętymi w stawach łokciowych, nogi ugięte skulnie;
Przeciwwskazania: nadmiar skłonów w przód; podpory przodem o ramionach wyprostowanych; krążenia ramion w przód; stosowanie zbyt długo trwających pozycji ze wzniesionymi do poziomu ramionami w przód;
Przykładowe zabawy i ćwiczenia:
- w siadzie skrzyżnym, z plecami wyprostowanymi i głową uniesioną w górę (mała maskotka w jednej ręce) – przeniesienie rąk w tył, przełożenie maskotki z ręki do ręki jak najwyżej za biodrami
- w parze z mamą lub tatą w siadzie ugiętym plecami do siebie, ręce wyprostowane na dole podane partnerowi. Podnoszenie wyprostowanych rąk w górę, opust bokiem w dół
- siad skulny podparty
- Dotykanie kolanami podłoża wykonując skręt w biodrach w lewo i w prawo. Po kilku ruchach wznieść nogi do siadu równoważnego i wytrzymać tą pozycję przez kilka sekund
- klęk podparty, ręce ugięte, palce skierowane do środka, klatka piersiowa i głowa nisko nad podłogą. Naśladowanie węszących piesków, przejście do wyznaczonego miejsca
- leżenie tyłem, nogi ugięte, stopy oparte na podłodze. Ręce w pozycji „skrzydełek” leżą na podłodze. Przyciąganie kolan do klatki piersiowej.
- podpór tyłem z nogami ugiętymi, marsz „raczków”
- podpór leżąc przodem; mama chwyta za kostki i unosi kończyny dolne dziecka. Postępowanie w przód- „taczki”
PŁASKOSTOPIE
Zalecenia: bieganie boso po nierównym, elastycznym podłożu (las, łąka), a także po gorącym suchym piasku i żwirze; ustawianie stóp w sposób skorygowany: podczas siedzenia – stopy oparte o podłoże pod kątem prostym, napinanie mięśni stopy bez odrywania palców od podłoża (to samo wykonuje się w pozycji stojącej).
Przeciwwskazania: długotrwałe stanie we wszystkich sytuacjach i okolicznościach; zeskoki i skoki na twardym nieelastycznym podłożu (skakanie przez skakankę lub gumę na betonie).
Przykładowe zabawy i ćwiczenia:
- chodzenie z podkurczonymi palcami oraz z wysokim unoszeniem kolan i obciąganiem palców
- chwytanie palcami stóp różnych przedmiotów: kamyczków, kasztanów, żołędzi, koralików i podawanie ich sobie do ręki lub wrzucanie do pojemnika
- chwyt gazety palcami stóp, próba podarcia jej na mniejsze kawałki
- podwijanie kartki papieru lub rogu kocyka palcami stopy
- toczenie piłki po podłożu przy pomocy obu stóp lub jednej stopy
- uderzanie naprzemianstronne palcami stóp w zgięciu podeszwowym o podłoże –„pada deszczyk”
- automasaż stopy od strony podeszwowej zaciśniętą pięścią
KOŚLAWOŚĆ KOLAN
Zalecenia: pływanie kraulem; jazda na rowerze; masaż klasyczny; zredukowanie nadwagi (jeśli istnieje); częste siadanie w tzw. siadzie skrzyżnym ( po turecku );
Przeciwwskazania: łyżwiarstwo, jada na nartach technikami kątowymi (pług, łuk); w czasie zabawy przebywanie w siadzie klęcznym między piętami, z podudziami i stopami skierowanymi na zewnątrz; długotrwałe chodzenie oraz stanie w rozkroku;
Przykładowe zabawy i ćwiczenia:
- siad skrzyżny, ręce oparte na kolanach; spychanie kolan w dół
- siad ugięty podparty, klaskanie podeszwami stóp
- podskoki z piłką między kolanami
- siad na krześle z wałeczkiem między kolanami, stopy związane elastycznym bandażem; prostowanie nóg w kolanach z utrzymaniem między nimi wałeczka
- siad na krześle, taborecie, woreczek trzymany między kostkami przyśrodkowymi i krawędzią wewnętrzną stóp, prostowanie stóp w kolanach
opracowała: Anna Modzelewska