„Rozwijanie wartości i norm u dziecka w wieku przedszkolnym poprzez kształtowanie postaw obywatelskich i patriotycznych”.
Wychowanie dziecka w kształtowaniu postawy obywatelskiej i świadomości patriotycznej jest długotrwałym procesem, który ma swój początek już na etapie wieku przedszkolnego. W tym okresie dziecko ma dużą wrażliwość emocjonalną i jest niezwykle zaciekawione światem. Bogata wyobraźnia dziecka, procesy poznawcze i utożsamianie się z najbliższym środowiskiem sprzyjają kształtowaniu świadomości patriotycznej. W okresie przedszkolnym Ojczyznę dla dziecka stanowi dom rodzinny, ulubione miejsca zabaw i bliskie osoby w tym środowisko rówieśnicze. W procesie wychowywania dziecka jako małego „Polaka- patrioty” bardzo ważne są wartości i zasady z jakimi dziecko spotyka się począwszy od domu rodzinnego, poprzez przedszkole i kolejne etapy edukacji.
Wspomaganie rozwoju dzieci w tym zakresie już od najwcześniejszych lat pozostawia w nich trwały, pozytywny i twórczy ślad. Celem wychowywania dzieci do wartości jest pomaganie w odkrywaniu ich własnych możliwości oraz pomaganie w rozumieniu, kim człowiek powinien „być”, aby naprawdę umiał zrealizować swoje cele.
Podczas kształtowania postawy dziecka wobec własnej Ojczyzny jako całości należy najpierw utożsamić dziecko ze szczegółowymi symbolami narodowymi: godłem, barwami narodowymi, hymnem, herbami oraz tradycjami ojczystymi. Poprzez umożliwienie dzieciom kontaktów z ojczystą przyrodą i kulturą, literaturą i przekazaniem tradycji znacząco wpływamy na ich przeżycia i zainteresowanie Ojczyzną oraz światem wartości. My dorośli sami kształtujemy twórczych, odpowiedzialnych i świadomych własnej tożsamości młodych obywateli.
Rozwijanie wartości i uczenie respektowania obowiązujących norm ma na celu harmonijne rozwijanie wszystkich umiejętności człowieka, z naciskiem na poczucie odpowiedzialności za podejmowane decyzje i działania. W wieku przedszkolnym należy wychować dziecko w poczuciu patriotyzmu poprzez prezentowanie poszczególnych wartości takich jak (pokojowość, szacunek, uczciwość, sprawiedliwość, szczęście, piękno, mądrość, solidarność, odpowiedzialność, przyjaźń i miłość).
Wychowanie to wprowadzenie dzieci i młodzież w kulturę własnego narodu i społeczeństwa, kulturę mowy ojczystej i języka ojczystego, a także oddziaływanie rodziców, wychowawców, nauczycieli na dzieci i młodzież, jak również na starszych poprzez przykład postępowania, czyny, wskazania słowne. Jednym z celów wychowania jest stworzenie systemu wartości, który stanowi fundament życia człowieka.
W wieku przedszkolnym dziecko świat wartości poznaje, wchodząc w niego poprzez swoje codzienne działania w kontaktach społecznych z innymi. Zadając wciąż pytania: „dlaczego?” i „po co?” wykazuje tym samym zainteresowania kryteriami, według których człowiek podejmuje decyzje i na ich podstawie kieruje swoim codziennym działaniem. Wiek przedszkolny jest zatem doskonałym etapem rozwoju człowieka, by wdrażać najważniejsze zasady wychowania, by skutecznie przygotować dziecko do życia w lepszym społeczeństwie. Każde spotkanie z wychowankiem nauczyciel powinien wykorzystać do niesienia pomocy dziecku oraz udzielania mu wskazówek jak żyć zgodnie z wartościami człowieczeństwa. Zadaniem przedszkola jest wzmacnianie u dzieci takich postaw, które z czasem przerodzą się w świadomość społeczną a wraz z nią z najbardziej pożądanymi umiejętności człowieka, z naciskiem na poczucie odpowiedzialności za podejmowane decyzje i działania, bez względu na wyznania religijne czy światopogląd. Wychowanie takie pozwoli kształtować człowieka ze względu na jego najwyższy cel i najwznioślejsze dążenia społeczeństwa, w których będzie on żył jako dorosły człowiek. Celowe organizowanie sytuacji edukacyjnych, kształtujących określone wartości człowieczeństwa takie jak uczciwość, szacunek, przyjaźń itd. wiąże się z dostarczaniem dziecku właściwych wzorców zachowania i reagowania w nowych, trudnych sytuacjach. Dzięki zrealizowanym treściom zadbamy o zaspokojenie potrzeb psychicznych, umysłowych i moralnych dziecka, pomożemy dzieciom w budowaniu wartości, i jednocześnie mamy szansę nauczyć młodego człowieka jak stać się wzorem właściwych postaw i zachowań, a przez to zwiększamy szanse na przyszłe poprawne funkcjonowanie w społeczeństwie.
Każdy z nas z dzieciństwa wynosi bagaż składający się z przekazanych nam przez rodziców wartości, wzorców zachowań, nawyków, przekonań, poglądów, norm społecznych czy zapatrywań na świat. Ten system wartości buduje osobowość i kształtuje życie człowieka. Decyduje o tym co dla danej jednostki jest istotne, co cenne, co właściwe, co dobre, a co złe. Wpływa on również na nasze potrzeby, dążenia, pragnienia. To głównie od rodziców zależy, jak proces ten będzie przebiegał i jaki powstanie system wartości. Stworzenie „właściwych” hierarchii szczególnie ważne jest we współczesnym świecie, gdzie wartości podlegają nieustannym i szybkim zmianom. Młodzi ludzie łatwo mogą zgubić się w tym chaosie różnorodnych poglądów i sprzecznych informacji. A to właśnie oni potrzebują wartości, aby właściwie przebiegał ich rozwój, a w dorosłym życiu mogliby prawidłowo funkcjonować w społeczeństwie. Tak więc, jak wychować „dobrego” człowieka?
Najważniejsza jest świadomość celu, do jakiego wychowanie ma prowadzić. Istotne jest to, by nie wychowywać w sposób przypadkowy, chaotyczny, by przemyśleć i umieć uzasadnić każdy kolejny krok podejmowany wobec wychowanka. Najpierw należy zastanowić się, które wartości są najważniejsze i które chcielibyśmy przekazać dzieciom. Czy bardziej liczą się te materialne czy moralne? Co jest ważniejsze „mieć” czy „być”? Co stanowi największą wartość? To rodzice muszą głęboko zastanowić się co jest dla nich ważne i zdecydować, które z tych wartości chcą przekazać dzieciom. I znów powraca pytanie: Do czego chcemy wychować nasze dzieci? Które wartości powinny obowiązywać zawsze? Czy te przekazywane przez dziadków, związane z kulturą i historią naszego narodu? Które z nich straciły już na znaczeniu, a które pojawiły się jako nowe? Jaki wpływ na rozwój naszego dziecka mają tradycje rodzinne? Żyjemy w czasach, gdy wartości podlegają ciągłym i dynamicznym zmianom. Wartości, które przetrwały przez stulecia nie zawsze są akceptowane przez współczesnych rodziców. Istnieją również takie wartości, które w naszym rozumieniu nie podlegają zmianom, np. sprawiedliwość, odwaga, pracowitość, uczciwość czy odpowiedzialność.
W wychowaniu dzieci bardzo ważnym jest stworzenie w rodzinie klimatu porozumienia i dialogu. Przekazanie wartości powinno odbywać się w rodzinnej, pełnej miłości atmosferze. Wychowanie w demokratycznym duchu przyniesie o wiele więcej korzyści, niż stosowanie przymusu czy ostrej dyscypliny. Dziecko rodząc się nie ma zakodowanego regulaminu, który uczy go moralnego postępowania. To rodzice przekazują mu wzorce zachowań w różnych sytuacjach życiowych. Mama i tata tłumaczą dziecku, które zachowania ich zdaniem są dobre, a które złe i dlaczego. Jak należy postępować, żeby nie krzywdzić innych i siebie samego.
Rodzice mają szansę dopiero wtedy przekazać dzieciom hierarchię wartości, kiedy sami prowadzą zgodnie z nią swoje życie. Są oni stróżami wartości w tym, często „trudnym” świecie, tworzą zrozumiałe reguły i czytelne zasady postępowania swoich dzieci. Jaką nasze dziecko wybierze drogę życia i jak sobie w nim poradzi, zależy przede wszystkim od tego, w jaki bagaż wartości go wyposażymy. Podkreślić więc należy z całą mocą, że wychowanie do wartości będzie tym skuteczniejsze, im bardziej oboje rodzice będą żyć życiem ukształtowanym według tych walorów. Wychowanie dziecka to bardzo trudne i odpowiedzialne zadanie. Człowiek, szczególnie ten mały lub młody potrzebuje pozytywnych wzorców by mógł w pełni rozwijać swoje człowieczeństwo. Zadaniem rodziców jest dać te pozytywne wzorce oraz wpić swojemu dziecku dobre zasady, bo to one w obecnej chwili i w przyszłości, pomogą mu pokonać trudności i dokonać dobrych, wartościowych i odpowiedzialnych wyborów.